Ἐπὶ πέτρας λευκῆς
Ἐπιστημονικὸ Συμπόσιο εἰς μνήμην Κυριακοῦ Σ. Πιττάκη
Click here to view it in English.
Click here to view the conference program.
Στὶς 23 Ὀκτωβρίου 2013 συμπληρώθηκαν ἑκατὸν πενήντα ἔτη ἀπὸ τὸν θάνατο τοῦ ἥρωος οἰκιστοῦ τῆς Ἑλληνικῆς Ἀρχαιολογίας Κυριακοῦ Σ. Πιττάκη (1798-1863).
Στὸ πάθος καὶ στὴν ἀγάπη του πρὸς τὰ προγονικὰ λείψανα, στὴν ἀφοσίωση καὶ στὶς ἄοκνες φροντίδες του ὀφείλεται ἡ διάσωση καὶ ἡ δημοσίευση χιλιάδων ἐπιγραφῶν καὶ ἄλλων ἀρχαίων μνημείων. Πάμπολλα ἀπὸ τὰ σωζόμενα σήμερα κινητὰ καὶ ἀκίνητα μνημεῖα στοὺς τόπους ὅπου ἔδρασε, στὴν Ἀθήνα, τὴν Ἀττική, τὴν Βοιωτία, τὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου καὶ τὴν Πελοπόννησο ἦλθαν στὸ φῶς ἢ περιεσώθησαν καὶ ἔγιναν γνωστὰ στὴν ἐπιστήμη χάρις στὸν ἀκάματο μόχθο τοῦ «περινοστοῦντος ἀγρύπνου ἐφόρου».
Ἰδιαιτέρως στὴν ᾽Αθήνα, στὸν γενέθλιο τόπο του, ὅπου καὶ τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ ἔργου του, ἡ προσφορὰ τοῦ Πιττάκη δὲν περιορίζεται στὴν σωτηρία καὶ στὴν δημοσίευση τῶν ἀρχαιοτήτων· ἡ σταθερὴ προσήλωσή του στὴν ἀξία τῆς ἀναγραφῆς τοῦ ἀκριβοῦς τόπου εὑρέσεως τῶν μνημείων καὶ ἡ πεποίθησή του, στηριζόμενη στὴν ἐμπειρία του, ὅτι ἡ προεπαναστατικὴ Ἀθήνα ἔσωζε ἐν πολλοῖς τοὺς δρόμους τῆς ἀρχαίας πόλεως καὶ ὅτι οἱ ἐκκλησίες εἶχαν κτισθῆ στὴν θέση ἀρχαίων ναῶν συνιστοῦν σπουδαία ἐπιστημονικὴ συμβολή. Ἀλλὰ τὸ ἔργο του δὲν ἀφορᾶ μόνο στὶς ἀρχαιότητες. Ἐφρόντισε καὶ γιὰ τὰ τεκμήρια τῆς μεσαιωνικῆς ἱστορίας τῆς πόλεως καὶ μάλιστα γιὰ τὶς παραδόσεις καὶ τὰ ἔθιμα τῶν Ἀθηναίων τῶν χρόνων τῆς Τουρκοκρατίας καὶ περιέσωσε πλεῖστα ὅσα νεώτερα τοπωνύμια τῆς πόλεως τῶν προεπαναστατικῶν χρόνων, τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ ὁποῖα μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῆς πόλεως μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση ἄλλαξαν ἢ χάθηκαν, ἐνῶ καὶ οἱ τόποι ἔγιναν ἀγνώριστοι.
Γιὰ τὸ ἔργο καὶ τὴν μοναδικὴ προσφορά του οἱ Ἕλληνες ἀρχαιολόγοι ὀφείλομε καὶ πρέπει νὰ τιμοῦμε τὴν μνήμη τοῦ Κυριακοῦ Πιττάκη. Στὸ πρόσωπό του τιμοῦμε τὴν Ἑλληνικὴ ἀρχαιολογία καὶ τὴν ἱστορία της· χωρὶς τὸν Πιττάκη, τὸν Εὐστρατιάδη, τὸν Κουμανούδη καὶ τοὺς ἄλλους παλαιοὺς ὁ τόπος θὰ ἦταν σήμερα κατὰ πολὺ φτωχότερος καὶ ἡ ζῶσα μνήμη τοῦ παρελθόντος, τόσο ἀναγκαία στοὺς δύσκολους καιροὺς ποὺ ζοῦμε, κατὰ πολὺ ἀμυδρότερη.
Ἐξ ἀφορμῆς τῆς ἐπετείου τῆς συμπληρώσεως 150 χρόνων ἀπὸ τὸν θάνατο τοῦ Κυριακοῦ Πιττάκη τὸ ᾽Επιγραφικὸ Μουσεῖο καὶ ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπιγραφικὴ Ἑταιρεία ὀργάνωσαν εἰς μνήμην του ἐπιστημονικὸ Συμπόσιο στὶς 9 Νοεμβρίου (2013).
Θέμα τοῦ Συμποσίου ἦταν ἡ παρουσίαση καὶ ἡ ἀποτίμηση τοῦ ἔργου τοῦ Πιττάκη στοὺς τόπους, ὅπου ἔδρασε εἴτε κατὰ ὑπηρεσιακὸν καθῆκον εἴτε «κινούμενος μόνον ὑπὸ τοῦ πρὸς τὸν ἔρωτα τῶν προγονικῶν λειψάνων πόθου».
Α. Π. ΜΑΤΘΑΙΟΥ